Hazine ve Maliyet Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının hazırladığı taslağa göre, Ocak 2025’ten itibaren geçerli olacak yasada e-ticaret aracılığıyla satış yapan şirketlere stopaj kesintisi uygulanacak. E-ticaret platformlarına Maliye adına vergi toplama yetkisi sağlayacak yasa kapsamında pazaryerleri, ürün tedarik eden 300 bin tedarikçiye stopaj uygulayacak. Stopaj yasası ve detaylarını, hedeflerini ve ticari paydaşları üzerindeki olası etkilerini inceliyoruz.
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu kapsamında sunulan taslak, pazaryerlerinin çoğunluğu KOBİ ve OBİ’lerden oluşan tedarikçilerinden/satıcılarından Maliye adına vergi stopajı almasını ve kesinti yapılan stopajın pazaryerleri tarafından Maliye’ye aktarılmasını kapsıyor. Teklif, 27 Temmuz 2024’te TBMM Genel Kurulu tarafından kabul edilerek 7524 sayılı Kanun olarak yasalaştı ve TBMM internet adresinde yayımlandı. Cumhurbaşkanlığı’nın nihai onayı sonrasında, 2 Ağustos 2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
E-ticaret platformlarında vergi güvenliğini sağlama ve vergi kaçırma oranlarını azaltma amacı taşıdığı belirtilen uygulama, yeni vergi yasasında yer alıyor. Vergi tahsilatında e-ticaret platformlarını sorumlu hale getiren uygulamanın 1 Ocak 2025’te hayata geçirilmesi öngörülüyor. Bu doğrultuda pazaryerleri, satıcılardan/hizmetverenlerden vergi kesintisi yapacak ve bu meblağ vergi dairelerine şirketler adına pazaryerleri tarafından yatırılacak.
Stopaj oranlarını değiştirmeye çağrı
Vergi mükellefi olmayan satıcılar için geçerli olmayacak taslak kapsamında şahıs şirketlerine yüzde 15, anonim ve limited şirketlerineyse yüzde 25 oranında stopaj uygulanacak. Sektör kuruluşları ve temsilcileri konu hakkında deklarasyonda bulundu. Dilekçe; E-Ticaret Altyapı Sağlayıcıları Derneği (EDER) Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Balkan, E-Ticaret İşveren Sendikası (E-TİS) Yönetim Kurulu Başkanı Erdem Yanık ve Elektronik Ticaret Derneği (ELİDER) Yönetim Kurulu Başkanı Fehmi Derbay tarafından imzalandı.
13 Kasım 2024’te yayınlanan “E-Ticaret Satıcıları için Yeni Yılda Büyük Stopaj Kesintisi” başlıklı deklarasyonda belirtilen stopaj oranlarının sektörün büyümesini durduracağına ve kayıt dışı işlemler gerçekleştirmeye teşvik edebileceğine, bu nedenle enflasyon üzerinde olumsuz etki yaratabileceğine değinildi. EDER Başkanı Fatih Balkan’ın paylaştığı LinkedIn gönderisinde taslağa dair önerilere yer verildi: “Beklentimiz; bu düzenlemenin sektöre zarar vermemesi adına 12 ay ertelenmesi ve oranların %0,1 ila %0,5 aralığını geçmeyecek şekilde kabul edilebilir seviyelere çekilmesi gerekmektedir.”
Deklarasyonu Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği’nin (ETİD) açıklaması takip etti. Türkiye e-ticaret sektör satıcılarının yüzde 76’sını oluşturan şahıs şirketlerinin ve KOBİ’lerin bu süreçten en çok etkilenecek kesim olduğu ve yasanın uygulanması halinde bu satıcıların e-ticaret satış kanallarından uzaklaşacağının altı çizildi. Bu uzaklaşmanın e-ticaret dışındaki satış kanalları için haksız bir rekabet yaratacağının yanı sıra kayıt dışı e-ticaret işlemlerinin artacağı notu, açıklamanın öne çıkan kısımları oldu.
ETİD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Emre Ekmekçi, yaptığı açıklamada ilgili uygulamanın uluslararası örneklerinin sınırlı olduğunu belirtti ve ekledi; “Bu uygulamanın yürürlüğe girdiği yerlerde yaşanan sorunlar nedeniyle bu uygulamadan vazgeçildiği veya oranların çok düşük belirlendiğini görüyoruz. Nitekim Hindistan’da yüzde 1 ile başlanan e-ticarete vergi kesintisi uygulamasında, stopaj oranı Ekim 2024 itibariyle yüzde 0,1’e indirildi.”
Ne anlama geliyor?
ELİDER, E-TİS, EDER ve ETİD tarafından yapılan açıklamaların ardından karara ilişkin ek bir açıklama henüz gerçekleştirilmedi. Ancak her iki deklarasyonda da bir çözüm önerisi olarak belirtildiği üzere oranların radikal bir şekilde düşürülmesi ve işletmelere ilgili hazırlıkları tamamlayabilmesi için 12 aylık bir geçiş döneminin tanınmasının kabul görmesi bekleniyor.
- Şahıs şirketleri ve KOBİ’lere ek yük
Deklarasyon doğrultusunda belirtilen e-ticaret satıcılarının yüzde 76’sını oluşturan yaklaşık 425 bin küçük işletme, satış bedelinden yapılan peşin vergi kesintisi nedeniyle finansal zorluklarla karşılaşabilir. Bu durum, özellikle nakit akışı sorunları yaşayan işletmelerin faaliyetlerini durdurmasına veya sektörden çekilmesine yol açabilir.
- Kâr Marjları ve Fiyat Artışı Riski
E-ticaret sektöründeki düşük kâr marjları, stopaj kesintisinin fiyatlara yansımasına ve fiyat artışlarına neden olabilir. Bu, enflasyonu tetikleyerek fiziksel perakende sektöründe fiyat dengesizlikleri ve haksız rekabet yaratabilir.
- Kayıt Dışılık ve Güvenlik Riskleri
Yüksek stopaj oranları, tüketicileri yurt dışı veya kayıt dışı platformlara yönlendirebilir. Bu durum, vergi kayıplarını artırırken güvensiz alışveriş ortamlarının çoğalmasına neden olabilir.
- Vergi İadesi ve İşlem Zorlukları
Stopaj kesintilerinin iadesine yönelik işlemler, özellikle deneyimsiz küçük işletmeler için karmaşık bir süreç yaratabilir. Ayrıca, bu durum muhasebe sorumluları ve vergi daireleri için ek iş yükü anlamına gelecektir.
- Ekosistem Üzerindeki Etkiler
E-ticaret ekosistemindeki lojistik, yazılım, ödeme sistemleri ve altyapı sağlayıcıları gibi bileşenler de bu düzenlemeden dolaylı olarak etkilenebilir. Bu etki, iş kayıplarını artırarak istihdam üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilir.
- Uyum Süreci ve Teknolojik Altyapı İhtiyacı
Düzenlemeye uyum sağlanabilmesi için işletmelerin finansal ve teknolojik altyapılarını geliştirmesi bir zorunluluk olabilir.
Buna da göz atın: Satış sonrası hizmetler ve değer önerileri
